Τόλερ, Ερνστ

(Toller, Σαμότσιν, δυτική Πρωσία 1893 – Νέα Υόρκη 1939). Γερμανός πεζογράφος και θεατρικός συγγραφέας. Στο τέλος του A’ Παγκοσμίου πολέμου διακρίθηκε στη σοσιαλιστική εξέγερση των Σπαρτακιστών και μετά την αποτυχία της καταδικάστηκε σε φυλάκιση 5 ετών. Προφήτης μιας νέας ανθρωπότητας, της οποίας νόμος είναι η παγκόσμια αγάπη, στην οποία το άτομο μπορεί να φτάσει μόνο αν απαρνηθεί την περιοριστική έννοια της πατρίδας και του έθνους, ο Τ. αφιερώθηκε στη λογοτεχνία και στο θέατρο. Η περιορισμένη παραγωγή του –από την οποία εξαίρετη θέση κατέχει το Άνθρωπος - μάζα (1921)– αποκαλύπτει την προσχώρηση του Τ. σε μια συγκεκριμένη ιδεολογικο-ηθική θέση και στην εξπρεσιονιστική τεχνοτροπία. Ο συγγραφέας δεν έχει πάντα το αίσθημα του μέτρου και το κυριότερο ελάττωμα των έργων του είναι ακριβώς η υπερβολή των εκφραστικών στοιχείων και του περιεχομένου, που τελικά κουράζουν περισσότερο παρά συγκινούν. Όταν βγήκε από τη φυλακή, ο Τ. απογοητεύτηκε από την κοινωνία που τον δέχτηκε και που ήταν πολύ διαφορετική από αυτή που είχε φανταστεί. Η απογοήτευση του έδωσε την αφορμή να γράψει ένα εξαιρετικά επιτυχημένο δράμα: ‘Οπα, Ζούμε! (1927, που σκηνοθέτησε ο Έρβιν Πισκάτορ). Μετά την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία έφυγε στην Αμερική, όπου αυτοκτόνησε μόλις κηρύχτηκε ο B’ Παγκόσμιος πόλεμος.